نشریه مدیریت اطلاعات سلامت
سال دوازدهم شماره 1 (پیاپی 41، فروردین و اردیبهشت 1394)

بیماری 65 ساله که به دلیل انجام عمل جراحی قلب بستری شده بود، پس از گذشت چند روز از عمل جراحی، توسط کادر پزشکی بیمارستانی تخصصی در تهران، جلوی چشم خانواده نگرانش، مجددا به اتاق عمل رفت تا بر اساس معاینات انجام شده، مایع جمع شده در اطراف قلب و ریه اش تخلیه شود. آزمایشات و نمونه برداری مجدد نشان داد که اولین عمل جراحی به اشتباه برای بیمار انجام شده است، بیماری که باید در آن ساعت تحت عمل جراحی قرار می گرفت بیمار تخت کناری وی بوده است و پرسنل بیمارستان به اشتباه او را روی تخت اتاق عمل خوابانده اند(1). در ایران آمار مدونی از میزان بروز خطاهای پزشکی در دست نیست اما انتشار اخباری مانند نمونه فوق نشان دهنده میزان وقوع بالای خطاهای پزشکی ناشی از عدم شناسایی صحیح بیماران می باشد. تقریبا 25 درصد(2) بیماران بستری به نوعی با یک خطای پزشکی روبه رو می شوند که بخشی از دلایل بروز این خطاها ناشی از عدم شناسایی صحیح بیماران است. (RFID) Radio Frequency Identification به معنای شناسایی از طریق فرکانس رادیویی است که یکی از اعضای مهم خانواده ی تجهیزات ثبت و شناسایی خودکار داده Automatic Identification and Data Capture(AIDC) است که بر پایه امواج الکترومغناطیسی عمل می کند(3،4). در یک سامانه RFID داده ها با ابزارهای ویژه ای بصورت خودکار استخراج و با استفاده از ابزار مناسب انتقال داده در زمان و مکان مورد انتظار در اختیار کاربر قرار می گیرد. RFID بعنوان یکی از ده فنآوری برتر دنیا در سال 2004-2005 میلادی شناخته شده است که بصورت همزمان کار مدیریت اطلاعات، شناسایی و ردیابی، احراز هویت و اتوماسیون فرآیندها را پوشش می دهد (4). حالا اگر بیماران نیازمند جراحی در بیمارستان مچ بند RFID داشته باشند که در برگیرنده اطلاعات مربوطه و تصویری دیجیتالی از بیمار باشد عکس آنها این امکان را می دهد که گروه بالینی به راحتی دریابند که بر روی بیمار درست کار می کنند و درج الکترونیک این اطمینان خاطر را می دهد که آنها به روی پروسه درستی فعالیت دارند و اگر بیمار اشتباهی وارد اتاق عمل شود گروه پزشکی به طور اتوماتیک و بی درنگ متوجه این عدم تطابق و خطا می گردند(5). در این رابطه نتایج پژوهشAguad و همکارانش درباره «نحوه پیاده سازی فناوری شناسایی با فرکانس رادیویی به منظور مدیریت بخش های بیمارستانی جهت مقابله با عدم کارایی» در سال 2005 میلادی نشان داد که استفاده از این فناوری با توجه به پیچیدگی ها و چالش های دنیای امروز می تواند در بالابردن کارایی بخش های پزشکی و کاهش خطاهای انسانی مفید باشد(6). Cangialosi و همکارانش در پژوهش خود با عنوان «استفاده از فناوری شناسایی با فرکانس رادیویی برای درمان بیماران: فرصت ها و چالش ها» درسال 2007میلادی از پیاده سازی RFID در بیمارستان های مورد مطالعه ابراز رضایت نموده اند. نتایج مطالعه این محققان نشان می دهد که این فنآوری گردش کار در بیمارستان را تسهیل نموده، حجم کار پرستاران و پرسنل را کاهش داده و موجب تعامل بهتر پزشک و پرستار با بیماران شده است (7). پژوهشLiu و همکارانش نشان داد که بکارگیری سیستم پایش پیشرفت بیمار مبتنی بر RFID قادر به مدیریت فرایند جراحی، مکان یابی بیمار، تشخیص هویت و مراقبت های پیرامون عمل جراحی می باشد. همچنین این سیستم بطور مداوم نظارت بر فرایند کاری را برای ارائه دهندگان مراقبت فراهم می کند و اطلاعات را در اختیار آن ها قرار می دهد تا از این طریق کارایی مدیریت را ارتقا دهد. این سیستم یک ابزار مدیریتی با ارزش برای برآورده کردن نیازهای ایمنی، کیفیت و کارایی در اتاق عمل وبخش های جراحی می باشد(8). بیمارستانNJ در هند نمونه ای از بکارگیری موفق RFID جهت شناسایی بیماران است که برای حفظ امنیت و مدیریت بخش کودکان و نوزادان از این فنآوری استفاده می کند(9).
علت اصلی بسیاری از خطاهای پزشکی دسترسی ناکافی به اطلاعات در زمان تصمیم گیری و ارتباط ضعیف بین اعضا گروه مراقبت است، این امر در محلی مانند اتاق عمل که دسترسی به اطلاعات بموقع از وضعیت بیمار برای عملکرد دقیق گروه جراحی ضروری است، اهمیت پیدا می کند. فناوری RFID از جمله فنآوری هایی است که با ایجاد اطلاعات بموقع و درک کامل آن توسط گروه بهداشتی موجب کمک به این گروه در ارایه مراقبت های بهداشتی کارا و با کیفیت می شود. استفاده از فناوری RFID در بیمارستان ها و نظام سلامت تاثیر بسزایی در تسریع خدمات سلامت وکاهش برخی خطاها می گردد.

انتخاب روش مناسب برای مدلسازی و تحلیل داده های سلامت و بهداشت، مبتنی بر نوع داده های موجود، بسیار مهم و در مواردی بسیار حساس است. تحقیق حاضر با هدف بررسی بسته بودن یا نبودن عروق کرونری قلب بر اساس شبکه عصبی احتمالی انجام شد. نتایج این تحقیق نشان داد که در جامعه آماری مورد مطالعه، شبکه های عصبی احتمالی بهتر و قوی تر از سایر شبکه های عصبی در تشخیص بیماری عمل کرده اند.
این تحقیق، از نوع تشخیصی بود و در سال 1392 شمسی در بیمارستان کوثر شیراز انجام شد جامعه آماری این پژوهش افرادی بودند که در شهریور ماه سال 1392 شمسی تحت آنژیوگرافی عروق کرونری قلب قرار گرفتند که تعداد 152 نفر از این افراد به طور تصادفی انتخاب شدند. در این پژوهش از شبکه عصبی احتمالی(PNN) به منظور پیش بینی بیماری عروق کرونری قلب استفاده شد. برای طراحی شبکه، از 85 درصد داده ها جهت مرحله آموزش شبکه و 15درصد باقیمانده جهت مرحله آزمون شبکه استفاده شد. به منظور پیاده سازی شبکه از امکانات و توابع موجود در نرم افزار MATLAB نسخه 7.12.0 بهره گرفته شده و بر سیستم corei5 با پردازنده 2.4 GHz و حافظه 4GB تحت ویندوز 7 شبیه سازی انجام شده است.
شاخص های عملکردی این سیستم، اختصاصیت (specificity) و حساسیت (sensitivity) بودند. عملکرد سیستم ارائه شده بر اساس این شاخص ها در مرحله آزمون شبکه به ترتیب معادل اعداد 0.94 و یک به دست آمد. در نهایت سیستم طراحی و پیاده سازی شده توانست با دقت بهتری نسبت به تحقیقات مشابه در این زمینه افراد دارای بیماری عروق کرونری را تشخیص دهد.
استفاده از شبکه های عصبی احتمالی می تواند با دقت بهتری در تشخیص بیماری عروق کرونری قلب به کار رود. این روش به علت اختصاصیت و حساسیت بالا می تواند از عوارض و آسیب های احتمالی آنژیوگرافی در بیمارانی که نیاز به آن ندارند، جلوگیری نماید. همچنین می تواند بیمارانی را که واقعا به این اقدامات تشخیصی نیاز دارند در سریعترین زمان و بیشترین دقت مشخص نماید.

حاکمیت بالینی ابزار کلیدی مدیریت و پایش اطلاعات است. هرچند استفاده از اطلاعات یکی از اجزای اساسی حاکمیت بالینی است، اما متاسفانه توجه چندانی به مدیریت اطلاعات در آن نشده است. هدف این تحقیق شناسایی وضعیت و ارائه مدل مفهومی برای مدیریت اطلاعات در راستای حاکمیت بالینی بوده است.
پژوهشی توصیفی مقطعی از نوع کاربردی در سال 1392 هجری شمسی انجام شد. جامعه پژوهش کلیه واحدهای حاکمیت بالینی بیمارستان های تابعه دانشگاه علوم پزشکی کاشان (4بیمارستان کاشان و 2 بیمارستان شهر آران و بیدگل) بوده و نمونه گیری انجام نشد. داده ها از طریق پرسشنامه محقق ساخته و مصاحبه گردآوری شد. پایائی از روش آزمون- باز آزمون سنجش شد (89/0 = α). پرسشنامه روایی صوری و محتوی داشته و توسط اساتید صاحبنظر تائید شد. داده های یک بیمارستان بصورت پایلوت جمع آوری و مجددا اصلاحات انجام و پرسشنامه نهایی تدوین گردید. داده ها با آمار توصیفی و نرم افزار SPSS 16 تحلیل شد. با سناریوی منتج از پرسشنامه ها، نمودار موجودیت – رابط Entity Relation Diagram (ERD) و نمودارهای زبان مدل سازی یکپارچه (UML) Unified Modeling Language به ترتیب با استفاده از برنامه های Visio 2007 و Rational Rose 7 ارائه شد.
نتایج پژوهش نشان داد 79/25 درصد شاخص ها در بیمارستان ها محاسبه شده بودند. در هیچیک (صفر درصد) از واحد های حاکمیت بالینی بیمارستان های جامعه پژوهشی پایگاه داده ای طراحی نشده بود. 3/83 درصد از واحد حاکمیت بالینی بیمارستان ها اعلام نمودند که به پایگاه داده نیاز دارند.
واحد حاکمیت بالینی بیمارستان ها برای انجام رسالت خود به تمام شاخص های مورد نیاز دسترسی ندارند. تعریف فرایندها و ترسیم مدل های لازم و ایجاد پایگاه داده جهت طراحی سیستم های اطلاعاتی ضروری است.

سیستم های اطلاعات مدیریت بخش رادیولوژی(Radiology Management Information Systems:RMIS) از طریق ارائه اطلاعات با کیفیت و مناسب به مدیران، نقشی مهم در فرآیندهایی از جمله تصمیم گیری، کنترل، سازماندهی و برنامه ریزی ایفا می کنند. با توجه به اهمیت اطلاعات معتبر و جامع برای مدیران جهت اتخاذ تصمیمات منطقی و درست، در این پژوهش وضعیت RMISبیمارستان های آموزشی تابعه دانشگاه های علومپزشکی شهر تهران مورد بررسی قرار گرفت.
در این پژوهش توصیفی- مقطعیکه طی سالهای 1390 تا 1391 صورت پذیرفت،بیمارستان های تابعه دانشگاه های علوم پزشکی شهر تهران به دو طبقه تقسیم گردیدند. سپس، با استفاده از نمونه گیری تصادفی ساده، نمونه ی پژوهش مشتمل بر 21 بیمارستان انتخاب گردید. گردآوری داده ها به روش مشاهده و مصاحبه حضوری و با استفاده از چک لیست و پرسشنامه انجام گردید. روایی ابزار از طریق اعتبار محتوا سنجیده شد وبرای تعیین پایایی پرسشنامه از روش آزمون- باز آزمون (Test – retest، r= 0/89) استفاده گردید.در نهایت،داده ها با استفاده از آمار توصیفی تحلیل شدند.
در اکثر مراکز تحت مطالعه، سیستم های اطلاعات مدیریت بخش رادیولوژی به صورت دستی- کامپیوتری وجود داشت. در مراکز مذکور، داده های مربوط به تجهیزات(4/44 درصد- 8/27 درصد) و داده های اداری- مالی (3/33 درصد- 6/16 درصد) به میزان اندکی جمع آوری می شدند.سیستم اطلاعات بیمارستان (در سیستم های کامپیوتری)و ایندکس اصلی بیماران و دفترچه ی بیمه بیماران (در سیستم های دستی) مهمترین منابع گردآوری داده هامحسوب می شدند. از میان گزارشات تولید شده در RMIS،گزارشات مربوط به شاخص های کلیدی و گزارشات مالی کمترین فراوانی را به خود اختصاص می دادند. همچنین، در تمام مراکز،RMISبا سیستم اطلاعات بیمارستان ارتباط داشت و با سایر سیستم های اطلاعات نیز به میزان (8/27 درصد- 7/16 درصد) در ارتباط بود.
ارتقاء و توسعهسیستم های اطلاعات مدیریت بخش رادیولوژی در پرتو اتخاذ تمهیدات و برنامه ریزی های لازم در زمینه هایی از جمله گردآوری کامل داده ها (پرسنل، تجهیزات و امور مالی) میسر خواهد گردید.بعلاوه،پردازش دقیق و کامل داده ها، تهیه و توزیع اطلاعات و نیز تهیه گزارشات به شیوه ای مناسب،نقشی مهم در این زمینه ایفا می نمایند.

خدمات مدارک پزشکی بعنوان یکی از خدمات شاخص در علوم بهداشتی و پیراپزشکی در جهت نشان دادن راندمان کار و کیفیت امور درمانی محک قابل ارزشی است. بخش مدارک پزشکی نقش مهمی در ارزیابی و برنامه ریزی اولویت بندی کمیت و کیفیت خدمات مراقبتی دارد و کارکنان آن از دیدگاه قانونی و اخلاقی در مقابل کیفیت ثبت اطلاعات مسئولند که این امر ارتباط مستقیمی با کیفیت خدمات ارائه شده، دارد؛ لذا دیدگاه آنان در تعیین کیفیت خدمات در موسسات بهداشتی-درمانی از جایگاه ویژه ای برخوردار است. این پژوهش، به تعیین کیفیت خدمات بخش مدارک پزشکی از دیدگاه کارکنان بخشهای مدارک پزشکی بیمارستانهای آموزشی شهر اصفهان، پرداخته است.
پژوهش از نوع کاربردی و توصیفی– پیمایشی با جامعه آماری کارکنان مدارک پزشکی شاغل در بیمارستانهای آموزشی شهر اصفهان در سال 1392 (مجموعا 96 نفر یعنی کل جامعه پژوهش) بوده است. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه استاندارد SERVQUAL بر مبنای پنج بعد تضمین، پاسخگویی، همدلی، قابلیت اطمینان و ملموسات بر اساس مقیاس رتبه بندی لیکرت بود و از آنجایی که در طراحی پرسشنامه دیدگاه کیفی Parasurman - Zeithamel رعایت شده، و نیز با توجه به مشاوره با صاحبنظران و متخصصان رشته، روایی آن تائید و پایایی پرسشنامه از طریق ضریب Cronbach''s alpha برای انتظارات 83/0 و برای ادراکات 88/0 برآورد شد. از آمار توصیفی و آمار استنباطی و نرم افزار SPSS برای تحلیل داده ها استفاده گردید.
آزمون آنالیز دو طرفه نشان دهنده رابطه بین شکاف میان انتظارات و ادراک کارکنان بخش مدارک پزشکی با مدرک تحصیلی بود. تفاوت معناداری بین انتظارات و ادراک کارکنان بخشهای مدارک پزشکی از نظر کیفیت خدمات وجود داشت. شکاف بین انتظارات و ادراک برایر بود با: تضمین (98/0)، پاسخ گویی (82/1)، همدلی (94/1)، اطمینان (60/0) و ملموسات (53/1). بزرگترین و کوچکترین شکاف به ترتیب مربوط به بعد همدلی (94/1) و قابلیت اطمینان (60/0) بود.
در کل بیشترین شکاف کیفیت در این تحقیق، بعد همدلی کارکنان می باشد. تلاش و برنامه ریزی مدیران بیمارستان و روسای بخش مدارک پزشکی برای ایجاد شرایطی که با توجه به نوع بیمارستان و حجم کاری و تعداد بیماران، تعداد کارکنان بخش به روش استاندارد تعیین شوند، می تواند منجر به بالا بردن سطح کیفیت ارائه خدمات شود.

تحت تاثیر پویایی اصطلاحات تخصصی، امروزه طبقه بندی موضوعات پیچیده تر شده است زیرا هر مدرک می تواند در چند طبقه موضوعی جای بگیرد. بر این اساس، پژوهش حاضر با هدف تعیین کارآمدی روش تشخیص خودکار شاخه اصلی اصطلاحاتMeSH از طریق محاسبه نسبت فراوانی آن ها در دسته مدارک مرتبط وغیر مرتبط انجام شد.
روش پژوهش توصیفی، با استفاده از تحلیل اسنادی و نوع آن کاربردی است. در تیر ماه 1391 شمسی از MeSH و پایگاه PubMed به عنوان منابع گردآوری اطلاعات بهره گرفته شد. اعتبار این منابع، روا بودن بهره گیری از آن ها را تائید می کند. تعداد 18164 اصطلاح MeSH و 163226 مدرک از PubMedبرگزیده شد. در گزینش آن ها، هیچ محدودیت زمانی اعمال نشد. این تعداد، از حجم نمونه به روش کوکران بالاتر بود. با جستجو در PubMed، یازده دسته مدرک حاصل شد. نسبت حضور هر اصطلاح در این دسته ها محاسبه و نتیجه با شاخه واقعی آن در درخت MeSH مقایسه شد. شاخه اصلی یک درصد از این اصطلاحات توسط متخصصان پزشکی نیز پیش بینی گردید. برای بررسی داده ها، از روش توزیع فراوانی و آزمون هایT و Chi-Squar بهره گرفته شد. تحلیل داده ها با نرم افزارSPSS صورت گرفت.
مدارکPubMed به طور متوسط به سه شاخه مربوط بودند و غالب اصطلاحات در تمامی دسته ها حضور داشتند. مشخص شد که روش پیشنهادی، احتمال تشخیص منطبق با ساختار درخت موضوعیMeSH را افزایش می دهد و کارآمدی آن بسته به شاخه موضوعی، بین 3 تا 67 درصد متفاوت است. پیش بینی متخصصان پزشکی درباره شاخه موضوعی هر اصطلاح، به طور معناداری با ساختار MeSHمنطبق بود.
سطح انطباق تشخیص طبقه موضوعات به روش های عینی و ذهنی در حوزه های گوناگون فرق می کند. از آن جا که طبقه بندی های ذهنی کاری کاملا ادراکی و مربوط به تجربه های بیرونی بشری است، مدل های ماشینی نمی توانند دقیقا آن فرآیند را مشابه سازی کنند.

لازمه بوجود آمدن یک جامعه مطلوب تامین سلامت با کیفیت زندگی مطلوب است. برای نیل به این هدف، نظام سلامت کشور، نقشه جامع علمی سلامت را تدوین نموده است. پژوهش در زمینه بررسی حیطه های مورد پژوهش در پرستاری بسیار محدود است درحالیکه مطالعه در این زمینه می تواند گامی بزرگ در جهت ارتقا نظام سلامت کشور باشد.پژوهش حاضر با هدف تعیین میزان همخوانی پژوهش های انجام شده در پرستاری با نقشه جامع علمی سلامت انجام شده است.
در این مطالعه توصیفی مقطعی از نوع کاربردی، پایان نامه های مقطع کارشناسی ارشد و دکتری پرستاری دانشکده پرستاری مامایی تبریز در سال 1392 مورد بررسی قرار گرفت. جامعه همان نمونه های مورد پژوهش بود که تعداد 135 پایانامه به روش سرشماری وارد مطالعه شدند. ابزار مورد استفاده شامل چک لیست ارزیابی پایانامه ها بود. روایی ابزار به روش روایی محتوی و با نظرخواهی از اساتید دانشکده پرستاری مامایی تعیین شد. داده ها در نرم افزار spss18، با استفاده از آمار توصیفی(فراوانی و درصد) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
مطابقت یافته های حاصل با نقشه جامع سلامت، نشان می دهد که بیشترین (60 درصد) پژوهش های پرستاری انجام شده در سطح ارائه خدمات بود. همچنین مطالعات انجام یافته در سطوح جامعه و فرد-خانواده از نظر تعداد برابر می باشند. در بررسی حوزه های اولویت دار نیز بیشترین (7/82 درصد) پژوهش های انجام شده مربوط به طبقه زیرساخت و کمترین (7/0 درصد) پژوهش مربوط به طبقه کمال بوده است.
بررسی پژوهش های انجام شده در دانشکده های علوم پزشکی و همخوانی آن ها با عناصر نقشه جامع سلامت علاوه بر اینکه به عنوان شاخصی برای ارزیابی پیشرفت نقشه می باشد بلکه می تواند به عنوان یک خط مشی برای هدایت پژوهش ها انجام یافته در دانشکده های علوم پزشکی تلقی گردد.

هدف اصلی رشته پزشکی نجات جان انسان هاست. پزشکان می توانند با پژوهش از طریق پایگاه های اطلاعاتی علوم پزشکی در زمینه عوامل مرگ ومیر به این هدف نزدیک شوند. این پژوهش با هدف تعیین میزان همپوشانی عوامل مرگ و میر در کشورهای در حال توسعه در پایگاه های اطلاعاتی PubMed و Scopus انجام شد.

روش پژوهش پیمایشی با رویکرد علم سنجی و نوع مطالعه کاربردی بوده است. جامعه پژوهش شامل 20 مقاله اول بازیابی شده مربوط به هرکدام از 10 عامل اولیه مرگ ومیر در کشورهای در حال توسعه در پایگاه های اطلاعاتی PubMed و Scopus در ماه ژانویه سال 2012 میلادی بود. برای این منظور عوامل مرگ و میر از سایت بهداشت جهانی گرفته شد و به وسیله سرعنوان موضوعی پزشکیMeSH (Medical Subject Headings) کلیدواژه های استاندارد انتخاب و در پایگاه های اطلاعاتی PubMed و Scopus مورد جستجو قرار گرفتند. پس از بازیابی نتایج جستجو میزان کل مقالات بازیابی شده در هر موضوع مشخص و20 مقاله اول در هر عامل با مشاهده مستقیم در دو پایگاه جهت میزان اشتراک 2 پایگاه بررسی شدند، با استفاده از نرم افزار Excel نسخه 2007 آمار توصیفی (فراوانی و درصد فراوانی) مورد بررسی قرار گرفت و میزان همپوشانی از طریق فرمول محاسبه گردید

نتایج تحقیق نشان داد که تعداد مقالات بازیابی شده در 9 عامل مرگ و میر در پایگاه اطلاعاتی Scopus بیشتر از PubMed می باشد و همپوشانی فقط در 2 عامل اختلالات عروقی مغز و اسهال به ترتیب 70و 65 درصد می باشد و در بیماری های ایدز، سل و دیابت شیرین میزان همپوشانی صفر بدست آمد.

نتایج نشان داد پژوهشگرانی که به مقالات بیشتری نیاز دارند و جامعیت پایگاه اطلاعاتی برای آنها دارای اهمیت است بهتر است از پایگاه اطلاعاتی Scopus استفاده کنند و با توجه به اینکه میزان همپوشانی در دو پایگاه اطلاعاتی در عوامل مختلف، متفاوت بود متناسب با سیاست ها و محدودیت های سازمان متبوع پژوهشگران و پزشکان می توانند هم از پایگاه اطلاعاتی رایگان PubMed و هم از پایگاه اطلاعاتی غیر رایگان Scopus برای پژوهش های خود بهره ببرند.

استفاده از منابع پزشکی مبتنی بر شواهد، وابسته به دسترسی آسان و سریع به پایگاه های قابل اعتماد با رعایت قابلیت های مختلف رابط کاربری، قابلیت استفاده و مسائل فنی است. با توجه به اهمیت منابع پزشکی مبتنی بر شواهد جهت تسریع پاسخ دهی به پرسش های بالینی، هدف تعیین میزان انطباق منابع پزشکی مبتنی بر شواهد بر اساس معیار Ovid بوده است.
این مطالعه از نوع کاربردی است و با استفاده از روش های پیمایشی و وب سنجی در طول سال های)1391- 1392 شمسی(انجام شده است. جامعه آماری شامل 6 منبع پزشکی مبتنی بر شواهد بود. ابزار مورد استفاده معیار ارزیابی Ovid بود. داده های به دست آمده بعد از ورود به نرم افزار آماری (SPSS V 20) با استفاده از آمارهای توصیفی (فراوانی و در صد فراوانی) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
یافته ها نشان داد، منابع پزشکی مبتنی بر شواهد کمتر از نصف کل امتیاز معیار Ovid را کسب کردند، در مجموع در سطحی معادل 92/36 در صد با کسب امتیاز کل 319 از 864، منطبق با معیار Ovid بودند، بنابراین میزان انطباق تمامی منابع پزشکی مبتنی بر شواهد بر اساس معیار Ovid در سطح ضعیف قرار داشت.
علی رغم اینکه منابع پزشکی مبتنی بر شواهد، جهت دستیابی سریع به شواهد پزشکی ایجاد شده اند، مشکلاتی در قابلیت استفاده رضایت بخش، رابط کاربری مناسب و رعایت مسائل فنی آنها وجود داشت، که توجه به رعایت آنها باعث افزایش دسترسی آسان و سریع کاربران خواهد شد. براساس نتایج یافته ها پیشنهاد می گردد، متخصصان اطلاع رسانی و طراحان پایگاه ها در ایجاد منابع پزشکی مبتنی بر شواهد، به مولفه های جستجو، خدمات، نمایش، پیوندها، راهنما یا کمک مستندات،کارایی، توجه بیشتری داشته باشند.

سیاستگذاران از انواع مکانیسم های پرداخت به عنوان ابزاری برای تاثیر گذاری بر رفتار نیروی انسانی در نظام سلامت استفاده می کنند. یکی از مهمترین برنامه های بهداشتی برای رسیدن به اهداف سلامت برنامه ی پزشک خانواده می باشد. بنابرین شناسایی و اولویت بندی شاخص های عملکردی برنامه ی پزشک خانواده جهت بررسی میزان تاثیرگذاری مکانیسم های پرداخت ضروری به نظر می رسد. هدف از این مطالعه تعیین تاثیر مکانیسم های پرداخت بر شاخص های عملکردی برنامه ی پزشک خانواده بوده است این پژوهش از نوع مطالعات کاربردی و تحلیلی بود و از ابزار های متفاوتی برای جمع آوری داده ها در هر مرحله استفاده گردید. به منظور تعیین شاخص های متاثر از مکانیسم های پرداخت از بررسی نظام مند متون و برای اولویت بندی شاخص ها و مدل های پرداخت از پانل خبرگان و تکنیک تحلیل سلسله مراتبی استفاده شده است. داده ها با استفاده از نرم افزار های Excel 2007 و Expert Choice 11 مورد تحلیل قرار گرفت.
در اولویت بندی شاخص های عملکردی متاثر از مکانیسم های پرداخت شاخص های هزینه ی تمام شده خدمات ارایه شده، نسبت فعالیت های پیشگیری و ارتقا، رضایت بیماران، رضایت پزشکان و میزان ارجاعبه عنوان 5 شاخص های اولویت دار با ضریب سازگاری 08/0 انتخاب شدند. در اولویت بندی مدل های پرداخت بر مبنای شاخص های عملکردی، مدل های سرانه، حقوق و کارانه به ترتیب 8/35، 9/32 و3/31 نمره را با سازگاری 04/0 به دست آوردند و مدل سرانه به عنوان مدل برتر انتخاب گردید.
میزان تاثیر مدل های پرداخت سرانه، حقوق و کارانه بر شاخص های منتخب به ترتیب 8/35، 9/32 و 3/31 می باشد و با توجه به اهمیت شاخص ها می توان از ترکیبی از مکانیسم های پرداخت برای مقاصد سیاستگذاری استفاده کرد. سیاست گذاران باید محیط اجرای برنامه و اهمیت مشوق های غیر مالی مانند عوامل بالینی، سازمانی و فرهنگی را در نظر داشته باشند.

ایمنی بیمار جزء بسیار مهم والزامی کیفیت مراقبت های بهداشتی درمانی است.خدمات غیر ایمن در عرصه سلامت علاوه بر تولید درد و رنج برای بیماران هزینه گزافی را نیز بر پیکره نظام سلامت وارد می آورد.بنابراین پژوهش حاضربا هدف ارزیابی زیر ساخت های ایمنی بیمار در بیمارستان های منتخب دانشگاه علوم پزشکی اصفهان صورت گرفت.
این مطالعه تحلیلی است و به صورت مقطعی در بهار 1392انجام شده است. داده های مورد نیاز توسط چک لیست استانداردهای زیربنایی که توسط سازمان جهانی سلامت برای ارزیابی وضعیت ایمنی بیمار در بیمارستان ها مورد استفاده قرار می گیرد با استفاده از فرایند مشاهده، مصاحبه و بررسی مستندات در 4بیمارستان منتخب دانشگاه علوم پزشکی اصفهان جمع آوری گردید. داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار SPSS21 در سطح آمار توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.در نهایت وضعیت بیمارستان بر حسب سطح انطباق با استانداردهای زیربنایی ایمنی بیمار در سه سطح ضعیف کمتراز(50 درصد) متوسط(70-50درصد) و خوب (بالاتر از 70درصد) طبقه بندی شد.
سطح انطباق با استانداردهای زیربنایی ایمنی بیماردر کل بیمارستان های مورد بررسی با میانگین 05/20±3/55 درصد در سطح متوسطی قرار داشت. در این میان محور حاکمیت و رهبری با میانگین سطح انطباق6/9±45/69 درصد و با کسب بیشترین امتیاز درسطح متوسط و محور جلب مشارکت و تعامل با بیمار و جامعه با میانگین سطح انطباق 43/14±5/37 درصد و باکسب کمترین امتیاز در سطح ضعیفی قرار داشت.
در مجموع وضعیت کلی زیر ساخت های ایمنی بیمار در بیمارستان های منتخب شهر اصفهان بر اساس چهار محور بیمارستان دوستدار ایمنی بیمار در سطح متوسط ارزیابی شد. با توجه به اینکه کسب صددرصد استانداردهای حیاتی در تمامی ابعاد مورد بررسی برای دستیابی به حداقل سطح بیمارستان دوستدار ایمنی بیمار الزامی است. لذا باید هدفگذاری های لازم در این خصوص در برنامه ریزی راهبردی و عملیاتی در راستای رسیدن کامل به استانداردها در چهار محور مورد بررسی، منظور گردد.

خطاهای انسانی در حوزه پزشکی به نگرانی عمومی در میان سیاسگذاران و متخصصین امر سلامت و درمان تبدیل شده است. از اینرو، این تحقیق با هدف شناسایی عوامل انسانی تاثیرگذار بر مدیریت ریسک در مرحله پیش از عمل جراحی زنان و زایمان انجام و راهکارها و بسترهای موثر بر مدیریت ریسک نیز مورد بررسی و بحث قرار گرفت.
روش پژوهش پیمایشی و از نوع کاربردی است. جامعه تحقیق آن را پرستاران، سرپرستاران، بهیاران، پزشکان و کلیه عوامل درمانی مرتبط با بیمار در مرکز آموزشی درمانی الزهرا رشت در سال 1392 تشکیل دادند. از تعداد کل جامعه پژوهش(230 نفر)، 132 نفر به روش تصادفی انتخاب شد و پرسشنامه محقق ساخته که روایی آن به کمک نظرات متخصصین بررسی و تایید شده بود پس از ارزیابی پایایی آن که حدود 6/86 درصد محاسبه گردید با استفاده از نرم افزار spss نسخه 21، آمار استنباطی از جمله آماره تی (T) و کای اسکور chi-square مورد بررسی قرار گرفت.
بین عوامل انسانی تاثیر گذار بر مدیریت ریسک، و همچنین بین بسترها و راهکارهای موثر بر آن تفاوت آماری معناداری مشاهده شد. «عدم توجه به سابقه پزشکی و تشخیص نامناسب، عدم رعایت مسائل بهداشتی توسط کارکنان و خدمات پیش از انتقال بیمار به جراحی، عدم آمادگی تیم جراحی جهت پذیرش بیمار نیاز به جراحی» بیشترین عامل های انسانی تاثیرگذار بر مدیریت ریسک ارزیابی شدند. همچنین از دیدگاه پاسخگویان، در بین بسترها و راهکار های موثر بر مدیریت ریسک به ترتیب «استفاده از راهنمای بالینی و دستورالعمل ها و توجه به گزارش کامل پرونده بیمار، تخصیص بودجه کافی وآموزشهای کوتاه مدت و آموزشهای بلند مدت بیشترین راهکارهای موثر ارزیابی شدند.
با توجه به اینکه مرکز آموزشی درمانی الزهرا رشت بزرگترین بیمارستان زنان و زایمان دانشگاه علوم پزشکی گیلان است، ضروری است عامل های موثر بر مدیریت صحیح ریسک آن مورد بررسی قرار می گرفت. به طوریکه بر اساس نتایج بدست آمده، عامل های انسانی می تواند باعث خطرات احتمالی در مرحله پیش از عمل جراحی در این مرکز شود. همچنین نیاز است راهکارهای مطرح شده که میتواند میزان ریسک را در این مرحله کاهش و یا به عبارتی مدیریت بخشد مورد توجه سیاستگذاران و مدیران قرار گیرد.

هدف از اصلاح نظام سلامت در ایران دست زدن به سلسه ای از تغییرات هدفمند مستمر جهت بهبود کارایی، برقراری عدالت در برخورداری مردم از خدمات بهداشتی و درمانی و اصلاح نظام پرداخت ها بود. شالوده این اصلاحات برنامه پزشک خانواده بوده است. اکنون با گذشت 8 سال از اجرای برنامه پزشک خانواده مهمترین چالش فراروی آن، کمبود پزشک و پائین بودن ماندگاری پزشکان می باشد. این پژوهش با هدف تعیین علل پائین بودن ماندگاری پزشکان خانواده در دانشگاه علوم پزشکی مشهد اجرا گردید.
مطالعه حاضراز نوع مطالعات تحلیلی (Cross-Sectional) می باشد. در این مطالعه 156 نفر از پزشکان تیم سلامت شاغل در مراکز بهداشتی درمانی مجری طرح پزشک خانواده در دانشگاه علوم پزشکی مشهد در سال 1391 به صورت تصادفی ساده (Random Sampling) انتخاب و مورد پرسشگری قرار گرفتند. در این پژوهش از پرسشنامه ای محقق ساخته که روایی و پایایی آن مورد ارزیابی قرار داده شده بود، جهت شناسایی دلائل انصراف پزشکان خانواده، استفاده شد. تجزیه وتحلیل داده ها با نرم افزار SPSS 19 انجام پذیرفت.
بیش از نیمی از پزشکان خانواده (59 درصد) مونث و سن حدود 80 درصد از پزشکان بین 25 تا 42 سال با میانگین سنی 06/6±7/32 سال بوده است. همچنین حدود 82 درصد از پزشکان خانواده متاهل بوده اند. میانگین سابقه کار پزشکان خانواده در برنامه پزشک خانواده 16 ماه بوده است. پزشکان مهمترین دلایل انصراف از ادامه ی فعالیت در برنامه را پائین بودن مبلغ قرارداد(7/26درصد)، تاثیر نمره پایش در حقوق دریافتی (7/11 درصد) و تعدد مسئولیت های محوله به پزشک (9/9 درصد) اعلام نموده اند.
عامل میزان حقوق دریافتی و تاثیر نمره پایش در میزان پرداختی با بیش از 38درصد مهمترین دلیل خروج پزشکان از برنامه بوده است. براساس نتایج این پژوهش وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی می بایست نسبت به ایجاد تغییرات جدی در شیوه نامه ی پرداخت به پزشکان تیم سلامت بپردازد.

با توجه به اهمیت اطلاعات سلامت و لزوم دریافت آن توسط بیماران و خانواده های آنان، همچنین با وجود هزینه های سرسام آور درمان که گریبان گیر آن ها می باشد، ضرورت استفاده از راهکارهای درمانی ارزان و مقرون به صرفه تر احساس می شود. اطلاع درمانی از جمله روش های درمانی آسان، در دسترس و کم هزینه ای است که امروزه در اغلب کشورهای پیشرفته به عنوان یکی از راهکارهای درمانی مهم در کنار سایر روش های درمانی به کار می رود. متاسفانه در ایران هنوز اهمیت چنین روش هایی و نقشی که کتابداران پزشکی در آن دارند، ناشناخته باقی مانده است. اطلاع درمانی تهیه اطلاعات مناسب، در زمان مناسب و برای بیمار مناسب است که به بهبود سلامتی جسمی و ذهنی افراد جامعه و بیماران کمک می نماید. این مقاله یک مقاله مروری نقلی است و هدف از آن ارائه تعاریف و مفاهیم اطلاع درمانی، نقش آن در آموزش به بیمار،، نقش کتابدار پزشکی در اطلاع درمانی و مزیت های اطلاع درمانی است. جهت جستجوی مقالات از آدر 1391 خورشیدی تا مرداد 1392 خورشیدی با استفاده از کلیدواژه های «اطلاع درمانی»، «کتاب درمانی»، «کتابداران پزشکی»، «کتابخانه» و «بیماری های مزمن» در پایگاه های SID، Magiran، ISI، Web of Science، Science Direct، Pubmed، Ebsco، Springer، IranMedex، Irandoc، Noormags، Elsevier، MDConsult، Emerald و Proquest جستجو انجام شد. تعداد 98 مدرک به فارسی و انگلیسی بازیابی گردید. پس از بررسی مدارک بازیابی شده، تعداد 29 مدرک انتخاب شده و مورد بررسی قرار گرفتند. جمع بندی مرور متون ذکر شده نشان داد که کتابداران واطلاع رسانان پزشکی می توانند از طریق اطلاع درمانی و سایر زیرحوزه های آن در کنار تیم درمان اعم از پزشکان، متخصصین تغذیه، روانشناسان، مشاوران و متخصصان سایر رشته ها نقشی موثر در بهبود فرآیندهای درمانی داشته باشند. در این میان، به دلیل نوظهور بودن چنین روشی در ایران، ضروری است که نقش کتابداران پزشکی در این امر برای متخصصان حوزه علوم پزشکی و وابسته و مسئولان معرفی و تبیین شده و بسترسازی های لازم جهت استفاده از این روش ارزان و در دسترس صورت گیرد.